Πρώτη Δημοσίευση: 10-3-2001, Εφημερίδα ΠΡΩΤΗ ΤΗΣ ΑΙΓΙΑΛΕΙΑΣ, Αίγιο.
Γυναίκα (η) ουσιαστικό. (Γυναίκα από το γυνή) άνθρωπος θηλυκού γένους - κορίτσι ώριμο για γάμο - η σύζυγος.
Εξεπλάγην, καταρχάς, δυσάρεστα όταν μέσα σε λίγες λέξεις αισθάνθηκα ότι το γένος μου περιορίζεται σ’ ένα προσδιορισμό που παρ’ όλη την «εξέλιξη» περιλαμβάνει κυρίως αν όχι μόνο, την αναπαραγωγική του ιδιότητα μέσω της συνύπαρξης με το άλλο φύλλο (γιατί διαφορετικά γιατί αναφέρεται ο γάμος και η συζυγία;).
Θα περίμενε κανείς κάτι άλλο μετά από τόσους επαναπροσδιορισμούς των ρόλων και της «και όχι μόνο» αναπαραγωγικής ιδιότητας της φύσης της γυναίκας και της αντίστοιχης ετοιμοπόλεμης φύσης του ανδρός (σελ. 60 του ίδιου λεξικού) όπου αναφέρονται ως συνώνυμες ιδιότητες του αυτές του στρατιώτη, του γενναίου και της παλικαριάς.
Τι να πρωτοσυμπεριλάβει όμως ένας ορισμός λεξικού, όταν πρέπει να είναι σύντομος, περιεκτικός και επιλεκτικός στα βασικά και σημαντικότερα. Πώς να ρίξει φως σε όλες τις πλευρές της πολύπλοκης προσωπικότητας της σύγχρονης γυναίκας; Ποια ιδιότητα της να ξεχωρίσει; Αυτή της μητέρας, της συζύγου, της παιδαγωγού, της εργαζόμενης εκτός σπιτιού, της νοικοκυράς, της νοικοκυράς και εργαζόμενης εκτός σπιτιού, της σκηνοθέτιδας της οικογενειακής ζωής; Όλα αυτά και πολλά ακόμα είναι ιδιότητες και στοιχεία που η δοσολογία τους ποικίλει από γυναίκα σε γυναίκα και δημιουργεί σε κάθε περίπτωση μια διαφορετική παρουσία στην οικονομική, κοινωνική και επαγγελματική της ζωή.
Άλλες απ’ αυτές τις ιδιότητες τις κατέχουν εξ ορισμού (ας με συγχωρέσουν οι φίλες φεμινίστριες) και άλλες κατακτήθηκαν μετά από αγώνες που άλλοτε ήταν σκληροί και άλλοτε είχαν κάτι απ΄ αυτή την ποδοσφαιρική σχεδόν γλυκιά αντιπαλότητα. Μια αντιπαλότητα που πυροδοτεί συζητήσεις τόσο στα κέντρα των αποφάσεων όσο και τα σαλόνια κοινωνικών συναντήσεων, με κάθε ευκαιρία, όταν η συζήτηση πηγαίνει ή οδηγείται στο: εμείς οι γυναίκες και εσείς οι άντρες …
Ο Γυναικείος αγώνας για την κατάκτηση ίσων δικαιωμάτων, έγινε και λένε ότι γίνεται ακόμα. Κανονικά οι γυναίκες θα έπρεπε να είναι ευχαριστημένες ακόμα και αν δεν κατακτήθηκαν όλα. Γιατί όμως αισθάνονται άβολα; Μήπως δεν σταμάτησαν σαν τους καλούς στρατιώτες να δηλώσουν θέση, να κάνουν απολογισμό, να αυτοεπιβεβαιωθούν αν χρειάζεται και πρέπει μέσα στους νέους ρόλους τους, να δουν αν τους κατέκτησαν ή δεσμεύτηκαν περισσότερο. Μήπως δηλαδή πιάστηκαν μέσα στα δίκτυα ενός ιστού αυξημένων υποχρεώσεων που μόνες τους ύφαναν. Είναι λοιπόν καταξίωση η εργασία εκτός σπιτιού κάτω από τις δεδομένες συνθήκες ή δέσμευση σε διπλό και τριπλό ρόλο;
Σταμάτησαν δηλαδή οι γυναίκες με την επιδίωξη για εξασφάλιση των «ίσων όρων» και με τη επιτυχή δοκιμασία τους σε παραδοσιακά αντρικούς χώρους εργασίας να ενοχοποιούνται για τους χειρισμούς τους (όταν αυτοί ξεφεύγουν από τους παραδοσιακά γυναικείους) να απολογούνται για την ευστροφία τους (σαν να θέλουν να παραστήσουν κάτι περισσότερο απ’ αυτό που είναι ή που πρέπει να είναι) να δίνουν εξηγήσεις για την ομορφιά τους; (σαν να αποτελεί δόλωμα ή και τροχοπέδη για την επαγγελματική τους άνοδο).
Και αφού απέδειξαν ότι οι νοητικές τους ικανότητες δεν τις εμποδίζουν να τα πηγαίνουν καλά σε όλους τους χώρους εργασίας, ότι μπορούν να στέκονται ισάξια απέναντι στους άντρες συναδέλφους τους, δημοσίους υπαλλήλους, γιατρούς, δικηγόρους, αγρότες, καλλιτέχνες, επιχειρηματίες, πολιτικούς, … και ότι μπορούν να εργάζονται εκτός σπιτιού φέρνοντας στο σπίτι επιπλέον εισόδημα και συμβάλλοντας στο οικογενειακό πορτοφόλι έχοντας πλήρες ωράριο απασχόλησης, πώς αισθάνονται όταν γυρίζουν στο σπίτι και πρέπει να ανασκουμπωθούν για να εξασκήσουν και τα άλλα καθήκοντα τους, τα «παραδοσιακά», που στις περισσότερες περιπτώσεις βαραίνουν μόνο τους γυναικείους ώμους (οι εξαιρέσεις υπάρχουν για να επιβεβαιώνουν τον κανόνα). Τι γίνεται δηλαδή πρακτικά με την ανατροφή των παιδιών, την συντήρηση του σπιτιού, την οικιακή οικονομία και όσα συνεπάγονται που αν μπούμε στις λεπτομέρειές τους βλέπουμε ότι αποτελούν ένα δεύτερο πλήρες ωράριο εργασίας και μάλιστα χωρίς μισθό, άδειες και συνταξιοδότηση για το μεγαλύτερο σχεδόν μέρος της ζωής τους;
Στην προσπάθειά τους να δοκιμαστούν για να αποδείξουν τις ικανότητές τους δεν εξασφάλισαν ή καλύτερα δεν τους εξασφάλισε η κοινωνία την απαλλαγή από την ευθύνη των παραδοσιακών ρόλων γιατί εδώ που τα λέμε ποιος θα μπορούσε εξ ολοκλήρου και επιτυχώς να τις αντικαταστήσει στην ανατροφή, ας πούμε, των παιδιών και σε όσα αυτή συνεπάγεται; Και όταν λέμε ανατροφή εννοούμε όλον εκείνο το χρόνο που αφιερώνει μια γυναίκα για να σταθεί κοντά στα παιδιά της μαθαίνοντάς τους τον κόσμο, τρέχοντας πανικόβλητη ανάμεσα σε εργασία εντός και εκτός σπιτιού, με τις ενοχές για αυτά που θα μπορούσε να κάνει και δεν έχει το χρόνο να κάνει συνθλιβόμενη μέσα στα πολλά και τα διάφορα που αρχικά επεδίωξε και εν τέλει γεύεται καθημερινά σαν τιμωρία γιατί θέλησε να κάνει κάτι περισσότερο για τον εαυτό της, την οικογένειά της και την κοινωνία.
Αυτές οι σκέψεις δεν έγιναν κάτω από καμία διάθεση κοινωνικής κριτικής αλλά προέκυψαν ως διαπιστώσεις από έναν εσωτερικό διάλογο κοιτάζοντας παλιές οικογενειακές φωτογραφίες. Όπου η μια ήταν σχεδόν ίδια με την άλλη, πρόσωπα οικεία και αναγνωρίσιμα, γυναίκες και άνδρες του περασμένου αιώνα, φυσιογνωμίες τόσο διαφορετικές από τις σημερινές και τόσο ίδιες … Πού να φανταζόταν αυτός ο κύριος που στέκεται όρθιος ακουμπώντας το χέρι του προστατευτικά και δεσποτικά στον ώμο της πειθήνιας συζύγου του, ότι αυτή θα είχε κάποτε το θάρρος να εργαστεί εκτός σπιτιού, να ζητήσει, να απαιτήσει και να κερδίσει, πιθανώς, στο τέλος ίσα δικαιώματα με ‘κείνον. Πού να φανταζόταν και ‘κείνη ότι η επιθυμία της να κάνει κάτι περισσότερο από αυτό που έκανε η γιαγιά της και η μητέρα της για τον εαυτό της και για τον κόσμο θα γινόταν μπούμερανγκ που θα της επέστρεφε την νίκη με την αίσθηση της ήττας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου